Zadłużenie samorządów

Swego czasu minister Jan Vincent Rostowski powiedział w jednej z rozgłośni radiowych, że ogromne zadłużenie samorządów to poważny problem. Diagnoza słuszna, jak najbardziej, ale cudze ganicie a swego nie znacie. Spowodowało to lawinę utyskiwań na zadłużenie samorządów a bojówki partyjne PO przyjęły za pewnik, że to nie rząd odpowiada za gigantyczną dziurę w finansach publicznych, tylko samorządy (w których w większości też rządzą POwcy). Jeden z komentatorów pod moim niedawnym wpisie pofatygował się nawet na dłuższy elaborat, z których najbardziej rozbawił mnie fragment: „Czy skokowy wzrost zadłużenia sektora samorządowego naprawdę nic panu nie mówi? Jeśli nie, to nie mamy o czym rozmawiać, bo to nie ten poziom. Zawsze można zresztą twierdzić, że to Tusk z Rostowskim napożyczali i schowali kasę do tysiąca walizek, prawda?”

Zacznę więc od końca tego komentarza. Co zrobił Tusk z Rostowskim z gigantyczną pożyczoną forsą to można się dowiedzieć z ustaw budżetowych. Kto ciekawy to odsyłam, a od siebie dodam, że w ciągu 3 lat rządów wydatki budżetowe wzrosły o 89 miliardy, czyli ok. 30% (prawie tyle co wynosi właśnie 112 miliardowa dziura w finansach publicznych). Z ciekawostek na 2011 rok zaplanowano na przykład na górnictwo wydatki większe o ponad 30% niż w 2010 roku, na rolnictwo o 15%, na rybactwo o 90%, na przetwórstwo przemysłowe o 12%, na gospodarkę mieszkaniową o 37%, na administrację o 10%. Więc na to głównie wydają kasę Rostowski z Tuskiem – na przekupienie zwartych grup zawodowych w roku wyborczym: górników, rolników, rybaków, zatrudnionych w państwowych zakładach przemysłowych oraz oczywiście urzędników.

Teraz przejdę do początku złośliwego komentarza – samorządy. Jak część wie – samorządy mogą maksymalnie zadłużyć się do poziomu 60% swoich przychodów. Jest to duża różnica pomiędzy finansami publicznymi, gdzie poziom ten wynosi 60% ale Produktu Krajowego Brutto. Gdyby rząd mógł zadłużać sektor rządowy do poziomu 60% swoich przychodów, to w tym roku dług sektora rządowego powinien wynosić maksymalnie 175 miliardów (290,8 miliardów przychodów, razem ze środkami europejskimi, których kreatywny księgowy Rostowski nie zalicza do przychodów, żeby mu nie zwiększały deficytu). Tyle powinno być, a jest na 30 września i po wszystkich możliwych sztuczkach 708,7 miliarda, a więc ponad czterokrotnie więcej. W tym czasie dług samorządów wynosi 50,5 miliarda, a więc czternaście razy mniej niż dług sektora rządowego. Zatem insynuowanie, że to samorządy są odpowiedzialne za deficyt całego sektora publicznego jest co najmniej rodem z zamkniętego zakłady psychiatrycznego. Mówienie tego typu frazesów, bez uprzedniego ich sprawdzenia, po prostu nie przystoi. Wklejam również tabelkę jak przyrastał dług całego sektora finansów publicznych jak i sektora samorządowego z rządowym.




Przyrost zadłużenia sektora finansów publicznych pokrywa się niemal w całości z przyrostem długu dla sektora rządowego. Samorządy przy rządzie są szczytem skąpstwa i oszczędności (chociaż ponad 50 miliardowe zadłużenie chluby nie przynosi). Zrzucanie jednak winy za przyrost długu na samorządy to szczyt bezczelności i traktowania wyborców jak ciemne bydło.

Kreatywna księgowość ministra Rostowskiego

Przychodzi trzech księgowych na rozmowę kwalifikacyjną. Prezes bierze pierwszego z nich i się pyta ile to jest 2+2. Księgowy odpowiada, że 4. Drugi podobnie. Wchodzi trzeci na rozmowę i znowu pada pytanie: „ile to jest 2+2”, na co księgowy: „a ile ma być panie prezesie?”.
Ten stary dowcip o księgowych oddaje prawdę o księgowaniu w firmach. Skarbówka robi z podatnikami co chce, wybiórczo stosuje przepisy, samemu często je łamiąc, więc prywaciarze kombinują, jak obniżyć obciążenia podatkowe (w przypadku spółek giełdowych jak podkręcić, lubiany przez inwestorów, rachunek zysków i strat). Nie ma w tym raczej nic dziwnego. Inaczej jednak powinna wyglądać sprawa pierwszego księgowego w kraju, czyli ministra finansów. W demokratycznym państwie społeczeństwo ma prawo wiedzieć jaki jest stan kasy państwa, bo to społeczeństwo na tą kasę się łoży. Niestety premier Tusk przy wyborze ministra finansów zachował się jak prezes z tego dowcipu i wybrał sobie na ministra człowieka o mentalności księgowego, który zrobi wszystko co prezes chce mieć w wyniku. Dlatego też pozwoliłem sobie na małą złośliwość w krótkim wywiadzie dla Frondy , który przedrukował m.in. Dziennik Gazeta Prawna i powiedziałem, że minister nadawałby się na księgowego mafii. Ponieważ dziś polskie państwo (właściwie nie tylko dziś, ale chyba od niepamiętnych czasów, za Sanacji była prywata i sitwy, za komuny prywata i sitwy, po komunie prywata, rozkradanie majątku i sitwy – czasem większa, czasem mniejsza) przypomina swoją strukturą dużą i średnio zorganizowaną mafię, więc i pierwszy księgowy mógłby być księgowym mafii.

Oto kilka przykładów, jak minister Rostowski bawi się finansami publicznymi.

1. Mało kto wie, ale fundusze europejskie dla budżetu centralnego powodują zwiększenie długu. Dzieje się tak ponieważ, żeby pozyskać pieniądze z Unii, to najpierw trzeba wyłożyć mnóstwo pieniędzy, sfinansować projekty, dać swój wkład własny. Dlatego budżet centralny w kategorii środki europejskie jest na minusie i to dużym. Jeszcze budżet na 2009 rok traktował deficyt na środkach europejskich jako normalny deficyt wchodzący w skład deficytu budżetowego, ale już w ustawie budżetowej na 2010 rok (i co oczywiste na 2011 również) został wyłączony do odrębnego ustępu. Dzięki temu Rostowski mógł powiedzieć, że na 2010 rok deficyt budżetowy wyniesie 42 miliardy, podczas gdy jeszcze wg starej metody powinien powiedzieć, że wynosi 56 miliardów złotych (różnica wynika właśnie z wyłączenia deficytu środków europejskich). Na 2011 rok może się pochwalić uchwaleniem niższego deficytu niż w roku poprzednim (wymóg ustawowy w przypadku przekroczenia długu publicznego 50% PKB) i powiedzieć, że deficyt wyniesie 40,2 miliardy, podczas gdy według starej metody jest to 55,6 miliardów.

2. Co zrobić, aby zmniejszyć (na papierze) obciążenia finansów publicznych? Można wyrzucić z kategorii finansów publicznych te pozycje, które są deficytowe, a włączyć te, które są dochodowe. I tak m.in. powstał Krajowy Fundusz Drogowy, który ma pomóc w finansowaniu dróg ekspresowych i autostrad. Finansuje w części z podatków pochodzących od kierowców, a w dużej części z emisji obligacji, których gwarantem jest Państwo, a które nie wchodzą w skład długu publicznego i które oczywiście będą spłacane z przyszłych podatków. Z drugiej strony można jednym rozporządzeniem włączyć Lasy Państwowe w skład sfery finansów publicznych, dlatego, że mają w kasie około 2 miliardy złotych i te pieniądze im w legalny sposób (poprzez rozporządzenie) zabrać.

3. Ale to są małe zabiegi, żeby zmniejszyć dług. Najlepszy to oczywiście zrobić skok na Otwarte Fundusze Emerytalne. Nie jest zwolennikiem OFE, uważam je za przekręt stulecia w świetle prawa (bo czy znają państwo lepsze określenie dla finansowania 7% prowizją zakupu obligacji z pieniędzy płacącego składki, który to zakup obligacji w wielu placówkach bankowych i pocztowych jest zupełnie darmowy?). I chciałbym, żeby był taki minister, który powie, że rezygnujemy z przymusowości OFE, oddajemy ludziom (do wyboru) co mają zrobić z częścią składki. Jak będą chcieli to niech dadzą wszystko do ZUSu, jak będą chcieli to do OFE, a jak będą chcieli to niech sami inwestują. Wolałbym nawet przepić te pieniądze (chociaż nie wiem czy dałbym radę co miesiąc tyle wypić, ale są na pewno takie osoby, który z tym dylematem poradziłyby sobie) niż dać je na zmarnowanie do OFE. A co robi minister? Minister oczywiście lobbuje od samego początku za tym, żeby te pieniądze (podobno nasze, ale czy jest taki frajer, który w to rzeczywiście wierzy?) przekazać do ZUSu, tylko po to by trochę zmniejszyć zadłużenie na papierze.

4. Wreszcie fałszowanie rzeczywistości. Ukrywa się przed społeczeństwem (czyli tych, w których imieniu dług jest zaciągany), że dług publiczny rośnie w wolniejszym tempie niż faktycznie ma to miejsce. Według strategii zarządzania długiem na lata 2009-2011, przygotowanej przez Ministerstwo Finansów we wrześniu 2008 roku, dług publiczny na koniec 2010 roku powinien wynieść około 637 miliardów złotych. W rzeczywistości wg GUSu wyniósł 783 miliardy. Ot taka mała różnica, że tylko o 23% więcej od prognozy sprzed 2 lat. To jest pomyłka na 146 miliardów na 2 lata i 3 miesiące. To nawet nie jest skandal – TO JEST KATASTROFA.